DUMO, duurzame monumenten zorg
Duurzame instandhouding, restauratie of herbestemming van monumentale gebouwen vereist altijd maatwerk. Er zijn geen standaard maatregelen of ingrepen aan te geven. Wat voor het ene gebouw een uitstekende oplossing is kan voor een ander complex juist een verkeerde keuze zijn. NIBE is medeauteur van het Handboek Duurzame Monumentenzorg en ontwikkelaar van het bijhorende DuMo-rekenmodel.
In het DuMo Handboek zijn 20 strategieën uitgewerkt waarmee binnen het spanningsveld van monumentwaarde en duurzaamheid gezocht kan worden naar de win-win situatie. NIBE adviseert opdrachtgevers zoals gemeenten of en monumenteigenaren bij deze zoektocht en bij de vertaling naar concrete technische oplossingen.
Daarbij wordt de expertise van beide deelaspecten, duurzaamheid en monumentenzorg, bij elkaar gebracht om uiteindelijk de kwaliteit en de waarde van het gebouw op een hoger niveau te brengen. NIBE verzorgt het hele traject van analyse en conceptontwikkeling tot en met de technische uitwerking en realisatie.
Duurzaamheidsingrepen inzichtelijk
Voor het opstellen van een DuMo-berekening wordt op basis van de aanwezige erfgoedwaarden de aanraakbaarheid van de betreffende gebouwen beoordeeld.
Deze aanraakbaarheid wordt uitgedrukt in een zogenaamde Mo-coëfficiënt.
Ook wordt de duurzaamheidsprestatie van de betreffende gebouwen beoordeeld en uitgedrukt in een zogenaamde Du-index.
Door de Mo-coëfficiënt en de Du-index met elkaar te vermenigvuldigen ontstaat het DuMo-profiel, waaraan een label verbonden wordt.
Om een hoger DuMo-label te bereiken wordt ingezet op duurzame ingrepen die tot een verhoging van de Du-index leiden, met het streven dat deze ingrepen niet ten koste gaan van de aanwezige erfgoedwaarden. Zou dit wel het geval zijn, dan zou de Mo-coëfficiënt lager kunnen uitvallen, met uiteindelijk een lager DuMo-label tot gevolg.
De DuMo-methode maakt de afweging tussen de erfgoedwaarden en duurzaamheidsprestatie aan de hand van de Mo-coëfficiënt en de Du-index.
De Mo-coëfficiënt brengt de aanraakbaarheid vanuit erfgoedperspectief in kaart en wordt in samenwerking met erfgoeddeskundigen bepaald.
De aanraakbaarheid betreft de mate waarin een monument aangepast kan worden op basis van de erfgoedwaarden van het hele gebouw en/of verschillende bouwdelen.
De Du-index geeft aan welke prestatie het betreffende gebouw bereikt met betrekking tot duurzaamheid. Hierbij wordt er gekeken naar het energieverbruik, het waterverbruik en de materialen van het gebouw.
De Du-index kan door nieuwe ingrepen verbeteren of verslechteren.
Hetzelfde geldt voor de Mo-coëfficiënt: worden erfgoedwaarden hersteld, dan zal de Mo-coëfficiënt hoger worden, terwijl een afname van de Mo-coëfficiënt betekent, dat er erfgoedwaarden verloren zijn gegaan.
De ervaring leert dat in de meeste gevallen de Du-index stijgt, terwijl de Mo-coëfficiënt niet verandert door de ingrepen.
Met behulp van het DuMo-rekenmodel wordt het DuMo-profiel bepaald waarbij de Du-index en de Mo-coëfficiënt met elkaar vermenigvuldigd worden. Met het DuMo-profiel wordt de afweging tussen de duurzaamheidsprestatie en de erfgoedwaarden inzichtelijk. Zo is bij de bovenstaande voorbeelden van DuMo-profielen te zien dat een verduurzaming van een object niet direct resulteert in een beter DuMo-profiel wanneer deze ten koste gaat van de aanwezige erfgoedwaarden (zie DuMo-profiel 167). Door de twee met elkaar te vermenigvuldigen kan ook de duurzaamheidsprestatie van een monument worden vergeleken met andere monumenten.
Win-win voor cultureel erfgoed
Inmiddels heeft NIBE ruim 70 monumenten volgens de DuMo-methode onderzocht en opdrachtgevers geadviseerd hoe monumentale gebouwen verder te verduurzamen én hun monumentale waarde te behouden voor de toekomst.
Wij adviseren u graag over de mogelijkheden hoe uw monumentale gebouw te verduurzamen. Neem contact met ons op dumo@nibe-sustainability-experts.com.